Stavovi studenata relevantni za buduće reproduktivno ponašanje

Apstrakt

U radu su interpretirani stavovi studenata o motivisanosti roditeljstva, planiranju i odlučivanju o rađanju, o uslovljenosti braka i roditeljstva, o složenosti i odgovornosti roditeljske uloge, o poznavanju uslovljenosti i posledica problema nedovoljnog rađanja, u cilju upoznavanja glavnih osobenosti njihovog mogućeg reproduktivnog ponašanja. Analizirani stavovi su deo jednog obimnijeg i obuhvatnijeg istraživanja, sprovedenog na uzorku od 1494 ispitanika (1000 srednjoškolaca i 494 studenta) u četiri najveća regionalna centra Beogradu, Novom Sadu, Kragujevcu i Nišu. Orijentisanost samo na stavove studenata jeste u cilju potpunije analize inače bogate empirjske građe, što je dopustivo usled činjenice da su studenti po starosno-situacionom obeležju bliži otpočinjanju rađanja.

Značajna je spremnost i želja studenata da postanu roditelji, ali to je samo jedna od njihovih višestrukih životnih aspiracija (važnost partnerstva, profesionalnog angažovanja…). Namera je da se uskladi realizacija najbitnijih uloga, što zapravo ukazuje na prilično ujednačenu važnost u zadovoljenju osnovnih individualnih potreba. Osim toga, potreba za roditeljstvom je dominantno emotivna i altruistička, što se može zadovojiti i rađanjem samo jednog deteta. Moguće reproduktivne norme – koje su usmerene na rađanje dvoje dece, pri čemu su one više od aktuelnih stopa fertiliteta, ali i nešto niže normativno određenje očekivanja u odnosu na željeni broj dece, kao i značajna okrenutost ka braku i roditeljstvu i postojanje saznanja o problemu nemogućnosti proste reprodukcije i svesti o društvenoj potrebi za reprodukovanjem stanovništva – predstavljaju prostor za realizaciju mera podsticanja rađanja i rehabilitacije roditeljstva.

Mogući model reprodukcije nije bitnije polno uslovljen, jer uočene diferenciranosti u učestalosti pojedinih stavova ne ukazuju na uobličavanje "ženskog" i "muškog" reproduktivnog modela. S druge strane, uočavaju se moguće kvalitativne promene u odnosu među partnerima koje se ispoljavaju u ujednačenijem angažovanju u kontroli i odlučivanju o rađanju, kao i ujendnačenijoj zastupljenosti materinstva i očinstva u ostvarenju osnovnih detetovih potreba.