Rodna neravnopravnost na primeru socio-demografskih struktura stanovništva Beograda

Apstrakt

Analiza demografskih karakteristika iz perspektive rodnosti predstavlja prilog rasvetljavanju društvenog odnosa između ženskog i muškog stanovništva Beograda. Rodna specifičnost i profilisanost socio-demografskih struktura ukazuju na različitost pozicija i statusa ženske i muške populacije.

U ukupnom stanovništvu glavnog grada Srbije brojnije su žene nego muškarci. Polni debalansi starosnih grupa određeni su rodnim razlikama u broju rođenih dečaka i devojčica, u migracionim karakteristikama i u nivou mortaliteta. U populaciji do 20 godina veći je broj stanovnika muškog pola, dok je ženska populacija brojnija među sredovečnima i starima.

Rodne različitosti u bračnoj strukturi, nivou obrazovanja i ekonomskoj aktivnosti ne mogu se svesti samo na demografsku uslovljenost. Veći udeo lica u braku među muškim nego među ženskim stanovništvom određen je i različitim ponašanjem u pogledu sklapanja narednog braka u slučaju razvoda ili smrti bračnog partnera. Žene su češće od muškaraca udovice ili razvedene, što se može tumačiti kao manje povoljna pozicija u svakodnevnom funkcionisanju, posebno u slučaju žena koje imaju malu ili decu školskog uzrasta, kao i u slučaju starijih žena. Rodne razlike u nivou obrazovanja stanovništva Beograda nisu posebno izražene i u određenoj meri su posledica nepovoljnih pozicija starijih generacija ženske populacije. Asimetričnost ekonomske aktivnosti, između ostalog, određena je i neujednačenom iskorišćenošću ženskog i muškog radnog kontingenta. Stopa ekonomske aktivnosti je veća u muškoj, a koeficijent ekonomske zavisnosti u ženskoj populaciji. Rodna razlika u zastupljenosti izdržavanih lica među radno sposobnim stanovništvom, pojačava nepovoljan društveni položaj žena.

Osobenosti socio-demografskih struktura ženskog i muškog stanovništva Grada Beograda variraju po područjima. Manifestacija rodnih razlika može se povezati sa demografskim i sociološkim specifičnostima užeg i šireg gradskog područja. Posebno se izdvaja udeo razvedenih žena na užem gradskom području i zastupljenost izdržavanih lica u ženskoj populaciji naselja šireg područja Grada Beograda. Neudjednačenost nivoa obrazovanja između žena i muškaraca je manje izražena nego različitost obrazovne strukture po područjima kod stanovnika oba pola.