Poziv za dostavljanje radova

Stanovništvo, rodna ravnopravnost i javne politike: aktuelna pitanja i predložena rešenja

 

Urednica tematskog broja:

Ankica Šobot | Institut društvenih nauka, Beograd

 

Veza između demografije i roda prožima se kroz sve aspekte proučavanja stanovništva. Početkom 21. veka odvija se transformacija saznajnog koncepta nauke o stanovništvu, usmeravajući se ka razumevanju pitanja koja se tiču populacionih fenomena. Intenzivirana je upućenost demografije na druge bliske discipline koje se bave društvom i stanovništvom. Jačanje interdisciplinarnosti označilo je razumevanje višeslojnog karaktera stanovništva i međupovezanosti demografskog i društvenog. Razumevanje ponašanja na mikro nivou, dopiranje do potreba i položaja pojedinaca jeste ono što vodi ka tome da se stanovništvo ispita i sagleda u svoj njegovoj složenosti. Interdisciplinarnost demografije se očituje kroz spremnost da upozna raznovrsnost teorijskih koncepata, metodoloških pristupa i pitanja koja se tiču populacionih fenomena, kao i potreba i položaja stanovništva, uzimajući u obzir njegovu heterogenost. Takođe, demografija je jasno promovisana u praktičnu naučnu disciplinu. Produkovanje znanja o populacionim fenomenima kroz identifikovanje izazova i predlaganje rešenja u funkciji poboljšanja, implicira aplikativnost demografije koja se uspostavlja na interdisciplinarnoj upućenosti i razmeni saznanja.

 

Na navedenim osnovama nastala je ideja za ovaj tematski broj. Interdisciplinarni karakter demografije jeste čvrsto tlo za uvođenje rodne perspektive kao saznajnog okvira i rodne ravnopravnosti kao centralnog pitanja javnih politika koje se tiču populacionih fenomena, položaja i potreba stanovništva. Ovaj tematski broj nikako nije pionirski korak u isticanju interdisciplinarnosti znanja o stanovništvu, i važnosti rodne dimenzije populacionih fenomena. Prvi koraci i temelji ovakvom pristupu u domaćoj demografiji, sociologiji i antropologiji postavljeni su pre više decenija. Akademik Miloš Macura je odredio demografiju kao nauku koja ima jasan antropološki karakter. Žarana Papić je postavila rodnu perspektivu kao heurističko sredstvo, neophodno za celovitu sliku o društvu i druševnim fenomenima. Marina Blagojević Hjuson je uvela rodnu ravnopravnost kao centralno pitanje istraživanja roditeljskih praksi i reproduktivnog ponašanja u Srbiji. Implementacija rodne dimenzije u demografskim istraživanjima, prisutna je u istraživanjima fertiliteta, mortaliteta, migracija, obrazovnih, ekonomskih i bračnih struktura stanovništva. Ispituju se osobenosti rodnih obrazaca ponašanja i uticaji rodnih uloga kao faktora. Međutim, postoje i potreba i prostor za još bliže povezivanje demografije sa pitanjima rodne ravnopravnosti kao centralne tačke okupljanja. Direktnije uključivanje rodne ravnopravnosti kao referentne tačke podrazumeva razmatranje, ne samo rodnih razlika i specifičnosti relevantnih ponašanja, već i efekte demografskih fenomena na rodnu ravnopravnost. Istovremeno otvarajući prostor za pristupe i teme koje dolaze iz perspektive feminističikih teorijskih pristupa i rodnih studija.  

 

Rodna ravnopravnost je postavljena za jedan od ciljeva održivog društvenog razvoja, definisanih u  Agendi 2030. Otuda ona predstavlja neizostavno pitanje u politikama koje se tiču stanovništva i populacionog razvoja. Rodna ravnopravnost obuhvata širok spektar pitanja: socijalni i ekonomski položaj, položaj sa stanovišta prava, kvaliteta života, društvene uključenosti, političke participacije, neujednačene podele uloga u različitim sferama života, socijalna reprodukcija rodnih uloga, neplaćeni kućni rad, nasilje u porodici, femicid, diskriminacija na tržištu rada.... Neki od tih aspekata su bliže i direktnije povezani sa demografskim fenomenima i procesima, dok drugi nisu na očite načine, ali svaki od njih ima važnost kao odrednica položaja nekog dela populacije, što može imati određene demografske implikacije ili može uticati na neke demografske fenomene i procese.  U krajnjoj instanci, relevantno je iz ugla položaja i kvaliteta života određenog dela populacije.

 

Tematski broj je otvoren za istraživačice i istraživače iz različitih naučnih disciplina koje/koji tretiraju širok spektar pitanja usmerenih ka populacionim fenomenima u cilju definisanja smernica ili preporuka za moguća rešenja. Dobrodošli su i teorijski i empirijski radovi u kojima su definisane određene smernice i preporuke vezane za pitanja o kojima je u njima diskutovano, kao i radovi usmereni na analize relevantnih politika, iz perspektive rodne ravnopravnosti. Takođe, dobro došli su i svi drugi prilozi koji bi obogatili interdisciplinarni dijalog o “demografskim” temama iz perspektive rodne ravnopravnosti.

 

Teme:

 

  • Rodna perspektiva u demografskim istraživanjima: fertilitet, reproduktivno zdravlje, reproduktivna prava, briga o zdravlju i način života kao prediktori morbiditeta i smrtnosti, sklapanje i razvodi brakova, tradicionalne i savremene forme domaćinstva i hijerarhija odnosa unutar domaćinstva, strukture porodica, uzroci migracija i karaktersitike migrantskog stanovništva, obrazovanje, ekonomska aktivnost i zaposlenost.

 

  • Sagledavanje populacionih politika i demografskih pristupa iz ugla feminističke teorije i rodnih studija u cilju interdisciplinarne saradnje i dijaloga: kritičko sagledavanje populacionih politika, analiza populacionih politika iz ugla feminističke i rodne teorije i kritike, savremeni doprinosi feminističke i rodne teorije i kritike u demografskim istraživanjima, značaj demografske nauke za pitanja roda i rodne ravnopravnosti.

 

  • Rodna ravnopravnost i populacioni fenomeni: efekti migracija, pitanja vezana za položaj populacije različite životne dobi, intergeneracijska solidarnost, porodični život i pitanja rodne ravnopravnosti, briga o zdravlju i rodni stereotipi, rađanje i roditeljstvo, blagostanje i zadovoljstvo životom kao faktori i ishodi demografskih procesa, rodna perspektiva životnih tokova.

 

  • Politike i populacioni fenomeni sa stanovišta rodne ravnopravnosti: politike prema niskom fertilitetu, porodične politike, politike roditeljskog odsustva, politike usmerene na zdravlje stanovništva, na socijalnu jednakost i uključenost, na ekonomske nejednakosti i životno blagostanje; politike prema populaciji starijih; politike tržišta rada i zapošljavanja...

 

 

Smernice za podnošenje radova

 

Autorke i autori treba da pošalju sažetak rada (abstract), do 200 reči na engleskom preko online formulara najkasnije do 3. februara 2025. Gostujuće urednice će obavestiti autore i autorke o ishodu odabira sažetaka najkasnije do 14. februara 2025.

 

Autori i autorke čiji sažeci budu prihvaćeni treba da podnesu cele radove na engleskom ili srpskom jeziku preko web platforme časopisa sledeći smernice za predaju priloga. U obzir dolaze različite vrste priloga za objavljivanje – originalni naučni rad, pregledni članak, prethodno saopštenje, naučna kritika i polemika, osvrt, prikaz. Dostavljeni rukopisi biće podvrgnuti redovnom procesu recenzije.

 

Rokovi za podnošenje priloga:

  • sažeci do 3. februara 2025.
  • radovi do 3. juna 2025.