Maltusova teorija o stanovništvu kao osnov za kritiku intervencionističke države

Apstrakt

Polazeći od ideoloških rasprava koje se tiču granice sfere delanja državne vlasti, (ne)opravdanosti državne intervencije, zaštite individualne slobode i pitanja uloge države uopšte, u radu se analizira Maltusova teorija o stanovništvu. Iznosi se teza da teorija o stanovništvu vodi Maltusa ka ideji minimalne države i da predstavlja osnov za kritiku državnog intervencionizma i paternalističke uloge države. U tom kontekstu, ispituju se osnovni postulati Maltusove teorije o stanovništvu, analiziraju se pozitivna i preventivna ograničenja rasta stanovništva, kao i osnovni nedostaci Maltusove teorije – posebno zanemarivanje tehničkog napretka. Poseban deo posvećen je Maltusovoj kritici zakona o sirotinji koji, po njemu, prouzrokuju opšte zlo. Maltus je tvrdio da veće plate ne popravljaju položaj siromašnih, već da remete ravnotežu između broja stanovnika i količine hrane. Čim dođe do povećanja plata dolazi do većeg broja nepromišljenih brakova, većeg broja dece nego što može da se izdržava, manjka hrane i veće nezaposlenosti. Time se potvrđuje početna teza da teorija o stanovništvu vodi Maltusa ka minimalnoj državi i pruža osnov za kritiku državnog intervencionizma. Na kraju, ispituju se značaj Maltusove misli i teorija minimalne države, i zaključuje da ona nije vrednosno neutralna i da je jedina minimalna država koja može da postoji liberalna minimalna država, te da toj tradiciji u okviru liberalne misli pripada i Tomas Robert Maltus.