Evropska dostignuća u regulisanju porodičnog statusa deteta začetog artificijelnim reproduktivnim tehnologijama

Bočna strana članka

PDF
Objavljeno: Sep 30, 2015
DOI: https://doi.org/10.2298/STNV1502001K
Ključne reči:
artificijelne reproduktivne tehnologije, začeće, materinstvo, očinstvo, evropska prava

Glavni sadržaj članka

Gordana Kovaček Stanić
Pravni fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad

Apstrakt

U ovom radu analizira se porodični status deteta začetog artificijelnim reproduktivnim tehnologijama i to kada se radi o sledećim postupcima: homologna artificijelna inseminacija (oplodnja semenom muža/vanbračnog partnera majke), heterologna artificijelna inseminacija (oplodnja semenom donora), donacija jajne ćelije, donacija embriona i surogat materinstvo. Može se konstatovati da, kada se radi o formiranju pravnog roditeljskog odnosa dolazi do proširenja autonomije stranaka u odnosu na princip materijalne istine. Lica koja žele dete postaju roditelji, bez obzira što genetski to nisu, pa čak i ne mogu da budu, i to ne samo zbog toga što postoji neplodnost, nego zato što se radi o licima istog pola. Prema zakonodavstvu nekih zemalja Evrope, dete može imati majku i drugog roditelja, istog, ženskog pola, ili oca i drugog roditelja, istog, muškog pola. Surogat majka, a takođe ni donori genetskog materijala, se ne smatraju roditeljima deteta. Radikalna promena društvenog i individualnog stava o roditeljstvu, išla bi u pravcu prihvatanja i odobravanja činjenice da dete može imati više od dva roditelja sa različitim ulogama (bio­loški odnosno genetski roditelji, gestacijska majka, socijalni odnosno pravni roditelji), a što odgovara stvarnom stanju.

Preuzimanja

Podaci o preuzimanju još uvek nisu dostupni.

Detalji članka

Kako citirati
Kovaček Stanić, G. (2015). Evropska dostignuća u regulisanju porodičnog statusa deteta začetog artificijelnim reproduktivnim tehnologijama. Stanovništvo, 53(2), 1–19. https://doi.org/10.2298/STNV1502001K
Broj časopisa
God. 53 Br. 2 (2015)
Sekcija
Članci

Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Reference

BERNAT, E. & VRANES, E. (1996). The Austrian Act on Procreative Medicine: Scope, Impacts and Inconsistencies. In D. Evans (ed.), Creating the Child. Netherlands: Kluwer Law Internatinal.

CAHN, N. (2013). The New Kinship: Constructing Donor-Conceived Families. New York: University Press.

CHAVES, M. (2011). Homoeffective Parentage in Relation to Medically Assisted Reproduction: a Paralel betwen Brazil and Portugal. In B. Atkin (ed.), The International Survey of Family Law. Bristol: Jordan Publishing Limited.

CHECK HAYDEN, E. (2013). Regulators weigh Benefits of "Three-parent" Fertilization. Nature 502: 284–285.

CURRY-SUMNER, I. & VONK, M. (2011). National and International Surrogacy: An Odyssey. In B. Atkin (ed.), The International Survey of Family Law. Bristol: Jordan Publishing Limited.

CURRY-SUMNER, I. & VONK, M. (2012). National and International Surrogacy: Something Old, Something New, Something International and Something Asked. In B. Atkin (ed.), The International Survey of Family Law. Bristol: Jordan Publishing Limited.

CVEJIĆ JANČIĆ, O. (2011). A Child’s Origin and Parenting. Paper presented at „Symposium on the Family: Parenting and the Influence of Culture“, University of Malta, Malta, July 15-16, 2011

DETHLOFF, N. & RAMSER, C. (2007). Tension Between Legal, Biological and Social Conceptions of Parentage in German Law. In I. Schwenzer (ed.), Tension Between Legal, Biological and Social Conceptions of Parentage. Cambridge-Antwerp-Portland: Intersentia.

DEECH, R. & A. SMAJDOR (2007). From IVF to Immortality. Oxford: Oxford University Press.

DRAŠKIĆ, M. (1992). Porodičnopravni aspekti artificijelne inseminacije. Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 40(4): 239-264.

FITZGIBBON, S. (2012). The Biological Basis for the Recognition of the Family. International Journal of the Jurisprudence of the Family 3.

GUILLOD, O. (2000). A New Divorce Law for the New Millenium. In A. Bainham (ed.), The International Survey of Family Law. Bristol: Jordan Publishing Limited.

JÄNTERÄ-JAREBORG, M. (2006). Sweden: Lesbian Couples are Entitled to Assisted Ferti¬li¬zation – and Equal Rights of Parentage. Zeitschrift für das gesamte Familienrecht 18: 1329-1330.

JOVIĆ, O. (2005). Surogat materinstvo ‒ nova dimenzija roditeljstva. Beograd: Zadužbina Andrejević.

KOUNOUGERI-MANOLEDAKI, E. (2005). Surrogate Motherhood in Greece (According to the New Law on Assisted Reproduction). In A. Bainham (ed.), The International Survey of Family Law. Bristol: Family Law.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2007). Zajednica lica istog pola: Komparacija različitih evropskih pravnih koncepata. Evropsko zakonodavstvo 19-22: 106.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2008). Legislativa o ljudskoj reprodukciji uz biomedicinsku pomoć. Novi Sad: Centar za izdavačku delatnost ‒ Pravni fakultet.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2010). Porodičnopravni aspekt biomedicinski potpomognutog oplođenja u pravu Srbije i evropskim pravima. Zbornik Matice srpske za društvene nauke 131: 415-430.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2011). Autonomija versus materijalna istina u komparativnom pravu o porodičnom statusu deteta. Zbornik Pravnog fakulteta u Novom Sadu 45(3): 195-222.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2013). Biomedicinski potpomognuto začeće i rođenje deteta: Surogat materinstvo u uporednom evropskom pravu i Srbiji. Stanovništvo 51(1): 1-21.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2013). State Regulation of Surrogate Motherhood: Liberal or Restrictive Approach. International Journal of the Jurisprudence of the Family 4.

KOVAČEK STANIĆ, G. (2014). Porodično pravo: partnersko, dečje i starateljsko pravo. Novi Sad: Centar za izdavačku delatnost ‒ Pravni fakultet).

MACINTOSH, K. L. (2011). Illegal Beings. Cambridge: Cambridge University Press.

MORGAN, D. & LEE, R.G. (1991). Blacstone’s Guide to the Human Fert¬ili¬sation and Embryology Act 1990. London: Blackstone Press Limited.

RUBELLIN-DEVICHI, J. (1994). Reforms and Controversies. In A. Bainham (ed.), The International Survey of Family Law. The Hague, Boston, London: Martinus Nijhoff Publishers.

SALDEEN, Å. (2004). The Children Ombudsman, Adoption by Homosexual Partners and Assisted Reproduction. In A. Bainham (ed.) The International Survey of Family Law. The Hague, Boston, London: Martinus Nijhoff Publishers.

Službeni glasnik RS (2005). Porodični zakon. Službeni glasnik RS br. 18/2005.

Službeni glasnik RS (2009). Zakon o lečenju neplodnosti postupcima biomedi-cinski potpomognutog oplođenja. Službeni glasnik RS br.72/2009.

WELSTEAD, M. (2011). Child is My Child: This Child is Your Child; This Child was made for You and Me – Surrogacy in England and Wales. In B. Atkin (ed.), The International Survey of Family Law (Bristol: Jordan Publishing Limited).