Rad nakon penzionisanja u Srbiji iz antropološke perspektive

Glavni sadržaj članka

Ljubica Milosavljevic
https://orcid.org/0000-0002-3430-8084
Ana Banić Grubišić
https://orcid.org/0000-0003-4563-8481
Marija Ajduk
https://orcid.org/0000-0003-4443-6562

Apstrakt

Antropološko istraživanje – sprovedeno u periodu od 2020. do 2022. godine – dizajnirano je s ciljem da uputi u najvažnija pitanja koja se odnose na strukturalne preduslove za rad u starosti, ali i na motive trinaest sagovornika za preduzimanje poslovnih aktivnosti nakon penzionisanja. Na ovaj način bilo je moguće odgovoriti i na neka ključna pitanja koja se tiču kvaliteta života u starosti, i to na osnovu procena ljudi koji ga žive, što je u skladu sa antropološkom orijentacijom preduzetog kvalitativnog istraživanja. Rad u starosti bio je tako shvatan ili kao preimućstvo ili kao egzistencijalna nužnost, što je dalje imalo implikacija i na pojedine strategije delovanja pojedinaca. Među njima, kao najznačajnije, izdvajaju se one koje podrazumevaju nastavak rada u okviru ranijih obrazovnih i radnih usmerenja ili pak potpunu promenu delatnosti od one u kojoj su ostvarili pravo na penziju. Na osnovu dobijenih etnografskih podataka bilo je moguće konstatovati i specifičan vid preduzetništva poput srebrnog preduzetništva, pored rada u okviru neformalne ekonomije i/ili prema propisanim zakonskim rešenjima.

Preuzimanja

Podaci o preuzimanju još uvek nisu dostupni.

Detalji članka

Kako citirati
Milosavljevic, L., Banić Grubišić, A., & Ajduk, M. (2023). Rad nakon penzionisanja u Srbiji iz antropološke perspektive. Stanovništvo, 62(1), 1–21. https://doi.org/10.59954/stnv.519
Broj časopisa
Sekcija
Članci
Biografije autora

Ljubica Milosavljevic, Odeljenje za etnologiju i antropologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

Vanredni profesor i viši naučni saradnik

Ana Banić Grubišić, Odeljenje za etnologiju i antropologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

Docent i viši naučni saradnik

Marija Ajduk, Odeljenje za etnologiju i antropologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

Vanredni profesor i viši naučni saradnik

Reference

Ajduk, M. (2018). An analysis of the concept of locality on the example of Slovenia’s new-wave music scene. Anthropological Notebooks, 24(2), 5–24.

Antonijević, D., & Kovačević, I. (2013). Ogled iz antropologije sive ekonomije: ekonomsko ponašanje stanara jedne zgrade na Dorćolu. Etnoantropološki problemi, 8(1), 75–94. https://doi.org/10.21301/eap.v8i1.4 DOI: https://doi.org/10.21301/eap.v8i1.4

Antonijević, D., Banić Grubišić, A., & Krstić, M. (2011). Gastarbajteri – iz svog ugla: kazivanja o životu i socio-ekonomskom položaju gastarbajtera. Etnoantropološki problemi, 6(4), 983–1011. https://doi.org/10.21301/eap.v6i4.9 DOI: https://doi.org/10.21301/eap.v6i4.9

Babović, M., & Cvejić, S. (2002). Strategije opstanka domaćinstava u Srbiji. Sociologija, 44(2), 97–126. https://doi.org/10.2298/SOC0202097B DOI: https://doi.org/10.2298/SOC0202097B

Banić Grubišić, A. (2011). Jedna drugačija gastarbajterska priča: Romi gastarbajteri – transnacionalna manjina u transmigraciji. Etnoantropološki problemi, 6(4), 1035–1054. https://doi.org/10.21301/eap.v6i4.11 DOI: https://doi.org/10.21301/eap.v6i4.11

Blumer, H. (1971). Social Problems as Collective Behavior. Social Problems, 18 (3), 298–306. DOI: https://doi.org/10.1525/sp.1971.18.3.03a00020

Bobić, M., & Vesković Anđelković, M. (2020). Intergenerational solidarity in care: A case study in Serbia. Stanovništvo, 58(2), 1–22. https://doi.org/10.2298/STNV2002001B DOI: https://doi.org/10.2298/STNV2002001B

Bolčić, S. (2002). Izmenjena sfera rada. In S. Bolčić (Ed.), Društvene promene i svakodnevni život: Srbija početkom devedesetih, (pp. 79–108). Beogad: Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Burgess, R. (2009). Metodi društvenog istraživanja. In A. Kuper & Dž. Kuper (Eds.), Enciklopedija društvenih nauka (pp. 819–822). Beograd: Službeni glasnik.

Devedžić, M., & Stojilković Gnjatović, J. (2015). Demografski profil starog stanovništva Srbije. Beograd: Republički zavod za statistiku.

Ignjatović, S. (2008). Aktuelni problem u istraživanju tranzicije u odraslost sa ostvrtom na Srbiju. Stanovništvo, 2009(1), 7–22. https://doi.org/10.2298/STNV0901007I DOI: https://doi.org/10.2298/STNV0901007I

Ivanić, V. (2019). Aktivno starenje i preduslovi za srebrno preduzetništvo u Srbiji. Stanovništvo, 57(1), 71–95. https://doi.org/10.2298/STNV181215003I DOI: https://doi.org/10.2298/STNV181215003I

Komatina, S. (2003). Dominantne predstave o starosti. Stanovništvo, 2003(1–4), 147–169. https://doi.org/10.2298/STNV0304147K DOI: https://doi.org/10.2298/STNV0304147K

Kulić, R., & Despotović, M. (2005). Uvod u andragogiju. Beograd: Svet knjige.

Milankov, M., & Opačić, B. (2012). Kultura starenja i stari u kulturi. Beograd: Zavod za proučavanje kulturnog razvitka.

Milosavljević, Lj. (2011). Upravljanje vremenom i njegovo vrednovanje kod starijih pripadnika društva. Antropologija, 11(1), 143–159.

Milosavljević, Lj. (2014). Antropologija starosti – penzije: konstruisanje društvenog problema kroz penzije – od prvih penzionera do penzionih fondova. Beograd: Srpski genealoški centar: Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta, Etnološka biblioteka.

Milosavljević, Lj. (2019). Pozni parovi: antropološka analiza partnerskih veza u domovima za stara i odrasla lica. Beograd: Univerzitet, Filozofski fakultet, Odeljenje za etnologiju i antropologiju, Centar za antropologiju nauke i obrazovanja.

Milosavljević, Lj. (2021). Biti star u epidemiji kovida-19: antropološka analiza kvaliteta života. In B. Žikić (Ed.), Kovid-19 u Srbiji ‘20: zbornik radova, (pp. 89–108). Beograd: Filozofski fakultet, Edicija Čovek i društvo u vreme krize.

Milosavljević, Lj. (2022). Poslovni život radno aktivnih starijih pripadnika društva u vreme vanrednog stanja: antropološka analiza. Antropologija, 22(2), 75–94.

Milosavljević, Lj., & Dražeta, B. (2021). Radno vreme kao mera ubrzanja srpskog društva na prelazu vekova: antropološka analiza. Etnoantropološki problemi, 16(1), 73–104. https://doi.org/10.21301/eap.v16i1.3 DOI: https://doi.org/10.21301/eap.v16i1.3

Milosavljević, Lj., & Milenković, M. (2011). „Pridodato u prevodu”: nematerijalno kulturno nasleđe u prevođenju i primeni evropskih politikâ doživotnog obrazovanja u Republici Srbiji. In B. Žikić (Ed.), Kulturni identiteti kao nematerijalno kulturno nasleđe: zbornik radova sa naučnog skupa Kulturni identiteti u XIX veku (pp. 147–178). Beograd: Srpski genealoški centar: Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta, Etnološka biblioteka.

Morgan, L., & Kunkel, S. (2007). Aging, Society and The Life Course. New York: Springer Publishing Company.

Penzin (n.d.a). Penzioneri sve češće rade honorarne poslove. https://www.penzin.rs/penzioneri-sve-cesce-rade-honorarne-poslove/

Penzin (n.d.b). Rade iako su stekli uslov za penziju. https://www.penzin.rs/rade-iako-su-stekli-uslov-za-penziju/

Penzin (2017, August 30). Kad nema ko da radi dobri su i penzioneri. https://www.penzin.rs/kad-nema-ko-da-radi-dobri-su-i-penzioneri

Penzin (2021, October 4). Zaposleni penzioneri iz nužde ili želje, koji penzioneri mogu da rade. https://www.penzin.rs/zaposleni-penzioneri-iz-nuzde-ili-zelje-koji-penzioneri-mogu-da-rade/

Počuča, M. (2014). Porodica i nezaposlenost – stanje i perspektive u AP Vojvodini. Pravo – teorija i praksa, 10–12, 30–42. DOI: https://doi.org/10.5937/ptp1412030P

Radulović, M., & Kostić, M. (2021). Does population ageing impact inflation? Stanovništvo, 2021, 59(2), 107–122. https://doi.org/10.2298/STNV2102107R DOI: https://doi.org/10.2298/STNV2102107R

Rašević, M., & Mijatović, B. (2004). Ka zadovoljenju potreba populacije starih lica. Sociološki pregled, 38(4), 481–506.

Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje. (2023). Broj korisnika i prosečan iznos penzije prema kategoriji osiguranika i po vrsti penzije. Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje. http://pio.rs/sites/default/files/Statistike/Broj%20korisnika/2023/Broj%20korisnika%20i%20prosecan%20iznos%20penzije%20prema%20kategoriji%20osiguranika%20i%20po%20vrsti%20penzije%20mart%202023.pdf

Republički zavod za statistiku Srbije. (2023). Procena stanovništva, po starosti i polu (početak, sredina i kraj godine). [Baza podataka]. https://data.stat.gov.rs/Home/Result/18010403?languageCode=sr-Latn

Ristivojević, M. (2013). „Novi talas” u percepciji novih generacija. Etnoantropološki problemi, 8(4), 1013–1024. DOI: https://doi.org/10.21301/EAP.v8i4.6

Rubić, T. (2017). Nezaposleni u gradu – antropologija grada i neformalne ekonomije. Zagreb: Hrvatsko etnološko društvo.

Spector, M., & Kitsuse, J. I. (1973). Social problems: A Re-Formulation. Social Problems, 21(2), 145–159. DOI: https://doi.org/10.1525/sp.1973.21.2.03a00010

Šobot, A. (2015). Uticaj obrazovanja na korišćenje vremena kod starijeg stanovništva u Srbiji. Stanovništvo, 53(2), 67–86. https://doi.org/10.2298/STNV1502067S DOI: https://doi.org/10.2298/STNV1502067S

Thomas, J. (2001). What Is the Informal Economy, Anyway? SAIS Review, 21(1), 1–11. https://doi.org/10.1353/sais.2001.0025 DOI: https://doi.org/10.1353/sais.2001.0025

Todorović, M. (2007). Rad. In D. Dimitrijević (Ed.), Sociološki rečnik (pp. 473). Beograd: Zavod za udžbenike.

Ujedinjene nacije. (2008). Vodič za nacionalnu implementaciju Madridskog internacionalnog plana akcije o starenju. http://www.zavodsz.gov.rs/media/1254/vodic-za-nacionalnu-implementaciju-mipaa.pdf

UNECE. (2018). Active Ageing Index (AAI) in Non-EU Countries and at Subnational Level. https://unece.org/DAM/pau/age/Active_Ageing_Index/AAI_Guidelines_final.pdf

Vlada Republike Srbije. (2003). Strategija o smanjenju siromaštva u Srbiji. https://www.srbija.gov.rs/extfile/sr/211703/strategija-za-smanjenje-siromastva-u-srbiji_cyr.pdf

Vlada Republike Srbije. (2006). Nacionalna strategija o starenju, 2006–2015. https://www.minrzs.gov.rs/sites/default/files/2018-11/Nacionalna%20strategija%20o%20starenju_1.pdf

Vučinić Nešković, V. (2013). Metodologija terenskog istraživanja u antropologiji. Beograd: Srpski genealoški centar: Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta, Etnološka biblioteka.

Žikić, B. (2007). Qualitative Field Research in Anthropology. An Overview of Basic Research Methodology. Etnoantropološki problemi, 2(2), 123-135. https://doi.org/10.21301/eap.v2i2.7 DOI: https://doi.org/10.21301/eap.v2i2.7