Vezanost za mesto i migracione namere stanovništva: Primer osam gradova u Srbiji
Bočna strana članka
Glavni sadržaj članka
Apstrakt
Rad povezuje neoendogeni pristup razvoju gradova, koji akcentuje značaj ljudskog faktora, to jest, vezanost lokalnog stanovništva za mesto kao razvojni potencijal, sa razmatranjem migracionih namera stanovništva. Cilj rada je da karakteristike i povezanost navedenih varijabli ilustruje na primeru osam gradova u Srbiji, oslanjajući se na podatke ankete koja je na reprezentativnim uzorcima sprovedena u Kragujevcu, Šapcu, Užicu i Novom Pazaru (2013. godine), Somboru i Zrenjaninu (2014. godine) i Leskovcu i Zaječaru (2015. godine). U uvodnom delu rada, konceptualno se povezuje neoendogena razvojna paradigma gradova sa migracionom teorijom odbijajućih i privlačećih faktora, a koncept vezanosti za mesto sa teritorijalnim identitetom i specifičnim tumačenjem Burdijeovih ideja o osećaju komfora u mestu, odnosno primenom njegovog koncepta habitus na pojam grada iz perspektive potencijalnih migranata. Drugi deo rada sadrži osnovne informacije o odabranim gradovima, ostvarenoj veličini uzorka u svakom gradu i o tehnikama na koje se oslanja analiza podataka: jednofaktorska analiza varijanse (ANOVA) i Spirmanov koeficijent korelacije rangova. U trećem delu rada, izloženi su rezultati empirijskog istraživanja koji potvrđuju polaznu pretpostavku da su gradovi sa izraženijim migracionim namerama gradovi čiji ispitanici pokazuju nešto nižu vezanost za mesto. Obe posmatrane varijable povezuju se sa percepcijom ispitanika o stanju grada u kome žive, a ispoljeni nivo pesimizma i provincijalizacije habitusa grada, te emotivne vezanosti stanovnika i migratornih namera varira nezavisno od kategorije razvijenosti grada. U završnoj diskusiji, navedeni nalazi ilustrovani su i intervjuima sa stručnjacima zaposlenim u značajnim lokalnim institucijama, koji su obavljeni u istraživanim gradovima.
Preuzimanja
Detalji članka
Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka
Reference
AMIN, A. (ed.) (1994). Post-Fordism, A Reader. Oxford: Blackwell Publishers. DOI: 10.1002/9780470712726
AUCLAIR, E. (2015). Ordinary heritage, participation and social cohesion: the suburbs of Paris. In E. Auclair, G. Fairclough (eds.), Theory and Practice in Heritage and Sustainability (pp. 25‒39). New York & London: Routledge.
BACKOVIĆ, V., & SPASIĆ, I. (2014). Vezanost za mesto i lokalni identiteti: studije slučaja četiri grada u Srbiji. Teme 38(1): 177−192. http://teme2.junis.ni.ac.rs/public/journals/1/previousissues/teme1-2014/teme%201-2014-09.pdf
BARCA, F. (2009). An Agenda for a Reformed Cohesion Policy: A Place – based approach to meeting European Union challenges and expectations. Brussels: European Commission (Independent Report). http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/regi/dv/barca_report_/barca_report_en.pdf
BENSON, M. (2014). Trajectories of middle class belonging: The dynamics of place attachment and class identities. Urban Studies 51(14): 3097‒3112. https://doi.org/10.1177/0042098013516522
BENSON, M., & JACKSON, E. (2012). Place-making and Place Maintenance: Performativity, Place and Belonging among the Middle Classes. Sociology 47(4): 793‒809. DOI: 10.1177/0038038512454350
BOBIĆ, M. (2007). Demografija i sociologija – veza ili sinteza. Beograd: Službeni glasnik. http://www.slglasnik.com/biblioteka-drustvena-misao/edicija-udzbenici-i-prirucnici/demografija-i-sociologija
BOBIĆ, M., & BABOVIĆ, M. (2013). Međunarodne migracije u Srbiji: stanje i politike. Sociologija 55(2): 209‒228. https://doi.org/10.2298/SOC1302209B
BOBIĆ, M., & JANKOVIĆ, S. (eds.) (2017). Towards Understanding of Contemporary Migration. Causes, Consequences, Policies and Reflections. Belgrade: ISI, Faculty of Philosophy, University of Belgrade. http://147.91.75.9/manage/shares/ISI/isi_2017_MirjanaBobic_StefanJankovic.pdf
BOBIĆ, M., & VESKOVIĆ-ANĐELKOVIĆ, M. (2016). Migration potential of citizens of the Jablanicki and Pcinjski districts. In V. Jovic & A. Petrovic (ed.), 150th anniversary of Jovan Cvijic's birth, (pp. 399‒420). Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts. https://www.sanu.ac.rs/Izdanja/ElIzdanja/2016Zbornik_JCvijic.pdf
BOBIĆ, M., VESKOVIĆ-ANĐELKOVIĆ, M., & KOKOTOVIĆ-KANAZIR, V. (2016). Study on External and Internal Migration of Serbia’s Citizens with Particular Focus on Youth. Belgrade: International organization for migrati-on − Mission to Serbia. http://serbia.iom.int/node/128
BOLČIĆ, S. (2002). Iseljavanje radne snage i odliv mozgova iz Srbije tokom 90-ih. U S. Bolčić & A. Milić (ur.), Srbija krajem milenijuma ‒ razaranje društva, promene i svakodnevni život (159‒166). Beograd: Filozofski fakultet ‒ Institut za sociološka istraživanja.
D’COSTA, A. P. (2008). International Mobility of Technical Talent: Trends and Develpment Implications. In A. Solimano (ed.), The International Mobility of Talent. Types, Causes and Development Impact (pp. 44‒83). Oxford: Oxford University Press.
DESSEIN, J., BATTAGLINI, E., & HORLINGS, L. (eds.) (2016). Cultural Sustainability and Regional Development: Theories and practices of Territorialisation. New York-London: Routledge.
DOMANSKI, B. (2011). Post-socialism and transition. In A. Pike, A. Rodriguez-Pose & J. Tomaney (eds.), Handbook of Local and Regional Development (pp. 172‒181). New York & London: Routledge.
EC (2008). Poverty and Social Exclusion in Rural Areas. Brussels: European Commission (EC) (Final Study Report). http://ec.europa.eu/social/
FLORIDA, R. (2005). Cities and the Creative Class. In J. Lin & C. Mele (eds.), The Urban Sociology Reader (pp. 290‒302). New York-London: Routledge.
GERBER, J. (1997). Beyond dualism ‒ the social construction of nature and the natural and social construction of human beings. Progress in Human Geography 21(1): 1–17. https://doi.org/10.1191/030913297671906269
GREČIĆ, V. (2010). Srpska naučna dijaspora. Beograd: Institut za međunarodnu politiku i privredu.
HALL, T., & HUBBARD, B. (1998). The Enterpreneurial City: Geographies of Politics, Regime and Representation. Chichester: John Wiley & Sons.
HARVEY, D. (1993). From Space to Place and Back Again: Reflections on Conditions of Postmodernity. In J. Bird, B. Curtis, T. Putnam, G. Robertson & L. Tickner (eds.), Mapping the Futures: Local Cultures, Global Change (pp. 2‒29). New York & London: Routledge.
HRISTOVA, S., DRAGIĆEVIĆ-ŠEŠIĆ, M., & DUXBURY, N. (2015). Introduction. In S. Hristova, M. Dragićević-Šešić & N. Duxbury (eds.), Culture and Sustainability in European Cities. Imagining Europolis (pp. 1‒13). New York-London: Routledge.
INSCH, A. (2011). Branding the City as an Attractive Place to Live. In K. Dinnie (ed.), City Branding. Theory and Cases (pp. 8-14). New York-London: Macmillan. DOI: 10.1057/9780230294790_2
JAŠŠO, M., & FINKA, M. (2010). Selected Aspects of Territorial Cohesion in Slovakia under the Recent Crisis. Spatium 23: 17–21. DOI: 10.2298/SPAT1023017J
KISS, E. (2011). The impacts of the economic crisis on the spatial organization of Hungarian industry. European Urban and Regional Studies 19(1): 62–76. https://doi.org/10.1177/0969776411428652
KOVACS, Z. (2014). Recent performance of post-socialist cities. Paper presented at the conference „Social and economic conflicts of transition towards democracy and market economy – Central and Eastern Europe 25 years after“, Metropolitan Research Institute, Budapest, November 2-4, 2014.
KRIEGER, H. (2004). Migration trends in an enlarged Europe. Dublin: European Foundation for the Improvement of Living and Working Condi-tions. http://edz.bib.uni-mannheim.de/daten/edz-k/gde/04/EF03109EN.pdf
KUPISZEWSKI, M., KUPISZEWSKA, D., & NIKITOVIĆ, V. (2012). The Impact of Demographic and Migration Flows on Serbia. Belgrade: Inter-national organization for migration – Mission to Serbia.
http://www.kirs.gov.rs/docs/migracije/The_Impact_of_Demographic_and_Migration_Flows_on_Serbia.pdf
MASSEY, D. S., ARANGO, J., HUGO, G., KOUAOUCI, A., PELLEGRINO, A., & TAYLOR, J. E. (1998). Worlds in Motion. Understanding International Migration at the End of the Millennium. Oxford: Clarendon Press.
MOJIĆ, D., & PETROVIĆ, I. (2013). Mladi i legitimnost društvenog poretka u Srbiji: razmišljanja i delanja u pravcu emigracije. Sociologija 55(2): 229-244. https://doi.org/10.2298/SOC1302229M
MOLNAR, D. (2013). Činjenice o regionalnim razlikama u Srbiji. u M. Arsić (ur.), Bilten Kvartalni monitor ekonomskih trendova i politika u Srbiji br. 32 (str. 66‒73). Beograd: Fondacija za razvoj ekonomske nauke (FREN). https://www.fren.org.rs/sites/default/files/qm/O3.pdf
NIKITOVIĆ, V. (2013). Migraciona tranzicija u Srbiji: demografska perspektiva. Sociologija 55(2): 187‒208. https://doi.org/10.2298/SOC1302187N
PAVLOV, T. (2009). Migracioni potencijal Srbije. Beograd: Grupa 484. https://grupa484.org.rs/wp-content/uploads/2012/06/Migracioni-potencijal-Srbije-2009.pdf
PAVLOV, T., KOZMA, R., & VELEV, B. (2012). Dijaspora kao resurs lokalnog razvoja. Beograd: USAID, Srbija; Grupa 484 (izveštaj). https://grupa484.org.rs/wp-content/uploads/2013/06/Dijaspora-kao-resurs-lokalnog-razvoja-2013.pdf
PAVLOV, T., PREDOJEVIĆ-DESPIĆ, J., & MILUTINOVIĆ, S. (2013). Transnacionalno preduzetništvo: iskustva migranata-povratnika u Srbiju. Sociologija 55(2): 261–282. https://doi.org/10.2298/SOC1302261P
PENEV, G., & PREDOJEVIĆ-DESPIĆ (2012). Prostorni aspekti emigracije iz Srbije. Tri „vruće“ emigracione zone. Stanovništvo 50(2): 35‒64. https://doi.org/10.2298/STNV1202035P
PETROVIĆ, M. (2009). Transformacija gradova: ka depolitizaciji urbanog pitanja. Beograd: Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.
PETROVIĆ, M. (2014a). Teritorijalni identitet: između lokalnog i globalnog. Sociologija 56(1): 23‒40. https://doi.org/10.2298/SOC1401023P
PETROVIĆ, M. (2014b). Društvo i gradovi – između lokalnog i globalnog. Beograd: Čigoja štampa i Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu.
PETROVIĆ, M., & TOKOVIĆ, M. (2016). Neoendogeni razvoj gradova i ekološki paradoks: studija slučaja šest gradova u Srbiji. Sociologija 58(suppl. 1): 181‒209. https://doi.org/10.2298/SOC16S1181P
PREDOJEVIĆ-DESPIĆ, J. (2010). Ka razumevanju determinanti međunarodnih migracija danas – teorijska perspektiva. Stanovništvo 48(1): 25‒48. https://doi.org/10.2298/STNV1001025P
RAS (2017). Razvijenosti regiona i jedinica lokalne samouprave (elektronski izvor). Beograd: Razvojna agencija Srbije (RAS). http://www.regionalnirazvoj.gov.rs/Lat/ShowNARRFolder.aspx?mi=4
RZS (2014). Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011. Podaci po naseljima. Knjiga 20. Beograd: Republički zavod za statistiku Srbije. http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Knjiga20.pdf
REDEI, M. (2014). Demographic behaviour before and after. Paper presented at the conference „Social and economic conflicts of transition towards democra-cy and market economy – Central and Eastern Europe 25 years after“, Metro-politan Research Institute, Budapest, Hungary, November, 2‒4, 2014.
RIČARDS, G., & PALMER, R. (2013). Uzbudljivi gradovi. Beograd: Clio.
SAVAGE, M., BAGNALL, G., & LONGHURST, B. (2005). Globalization and Belonging. London: Sage Publications.
STANILOV, K. (ed.) (2007). The Post-Socialist City. Urban Form and Space Transformations in Central and Eastern Europe after Socialism. Dordrecht: Springer. http://www.springer.com/gp/book/9781402060526
STOJKOVIĆ, B. (2009). Grad kao okvir zavičajnog identiteta. Kultura 122-123: 41‒53.
STORPER, M. (2011). Why do regions develop and change? The challenge for geography and economics. Journal of Economic Geography 11(2): 333–346. https://doi.org/10.1093/jeg/lbq033
ŠEĆEROV, V., & NEVENIĆ, M. (2009). Model funkcionalnih urbanih područja u Srbiji danas. U M. Vujošević & J. Perić (ur.), Regionalni razvoj, prostorno planiranje i strateško upravljanje (str. 75‒100). Beograd: Institut za arhitek-turu i urbanizam Srbije.
TEUNE, H. (1992). Multiple group loyalities and the security of political communities. In Z. Mlinar (ed.), Globalization and territorial identities (pp. 105‒114). Aldershot: Avebury.
TSENKOVA, S., & NEDOVIĆ-BUDIĆ, Z. (eds.) (2006). The Urban Mosaic of Post-Socialist Europe. Space, Institutions and Policy. Springer ‒ Physica Verlag. https://doi.org/10.1007/3-7908-1727-9
VESKOVIĆ-ANĐELKOVIĆ, M. (2014). Karakteristike i stavovi potencijalnih prekograničnih migranata iz Centralne Srbije. U M. Petrović (ur.), Strukturni i delatni potencijal lokalnog razvoja (str. 335‒352). Beograd: Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu; Čigoja štampa.
VESKOVIĆ-ANĐELKOVIĆ, M., & BOBIĆ, M. (2015). Stavovi građana centralnog dela Srbije prema uticaju doseljenika na tradiciju i kulturu njihove lokalne zajednice. Migracijske i etničke teme 31(2): 221-246. DOI: 10.11567/met.31.2.2
VUJOŠEVIĆ, M., ZEKOVIĆ, S., & MARIČIĆ, T. (2010). Postsocijalistička tranzicija u Srbiji i teritorijalni kapital Srbije. Stanje, neki budući izgledi i predvidivi scenariji. Beograd: Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije.
WERTHEIMER-BALETIĆ, A. (1999). Stanovništvo i razvoj. Zagreb: MATE.