Eventualna integracija ili odloženi tranzit: Odnos migranata prema novom okruženju u stalnim prihvatnim centrima u Srbiji

Apstrakt

Migracije nisu novi proces na teritoriji današnje Srbije i okruženja. Ali prvi put se Republika Srbija nalazi na „balkanskoj trasi“ velikih prisilnih „evropskih migracija“. Tokom ovog procesa, postoje mišljenja da će Srbija od zemlje tranzita postati željeno krajnje odredište, što je bio jedan od impulsa za naš rad. Većina dosadašnjih istraživanja na ovu temu, očekivano, sprovedena su iz perspektive domicilnog stanovništva. Polazište ovog rada je iz obrnute perspektive, odnosno, perspektive samih migranata. Anlizirali smo odnos stanovnika svih pet prihvatnih centara u Republici Srbiji prema državi i lokalnom stanovništvu koristeći se teorijom integracije, preciznije, interakcijom kao jednom njenom dimenzijom. Odnos izbeglica prema novom okruženju, u našem slučaju prema srpskom društvu i državi, ispitivan je ukrštanjem dve grupe podataka. Prva grupa su podaci o sociodemografskom profilu ispitanika. Druga grupa podataka su pitanja koja prepoznajemo kao faktor odnosa s društvom. Svrha naše studije bila je da identifikujemo odnos izbeglica prema novom okruženju, u zavisnosti od različitih karakteristika njihovog sociodemografskog profila. Pomoću upitnika utvrdili smo razlike u stavovima prema novoj sredini, u zavisnosti od različitih sociodemografskih karakteristika ispitanika. Istraživanje je provedeno tokom proleća 2019. godine na uzorku od 173 stanovnika centara pomoću PAPI metode, licem u lice, i metodom dobrovoljnog uzorkovanja. Podaci su obrađeni pomoću SPSS statističkog programa i rezultat su opisne i inferencijalne analize. Naša statistička analiza pokazala je da stav stanovnika prihvatnog centra prema novom okruženju nije u očekivanoj meri u  korelaciji sa maternjim jezikom, znanjem stranih jezika, bračnim statusom, brojem članova porodice, brojem maloletne dece u porodici, radnim statusom, i religijom. Ali, u mnogo čemu, najverovatnije zavisi od nivoa obrazovanja, starosti, etničke pripadnosti i pola. Takvi rezultati pokazuju nam gde treba poboljšati interakciju, tj. posebno među ženama, mladima i ljudima sa nižim nivoom obrazovanja. Takođe, možemo da sugerišemo da će, pod povoljnim uslovima, ove tri kategorije stanovnika prihvatnih centara prvi napustiti Republiku Srbiju, koju verovatno vide kao isključivo tranzitnu zemlju. U isto vreme, stariji ljudi i oni sa visokim stepenom obrazovanja (najverovatnije muškarci) imaju veću verovatnoću da se integrišu u novo okruženje u Republici Srbiji, u skladu sa ocenom interakcije sa novim okruženjem.