Naučna polazišta proučavanja aktuelne ruralne situacije i seoskih naselja kao mogućih centara razvoja Srbije

Apstrakt

Fundamentalna društvena pretpostavka, pored Prostornog plana Srbije, konstituisanja racionalne mreže seoskih naselja različitog centraliteta (funkcionalno-hijerarhijskog nivoa) је i izrada strategije ruralnog razvoja Srblje koja treba da definiše: glavne ciljeve dugoročnog razvoja sela, pretpostavke i uslove za ostvarivanje dugoročnih ciljeva, ulogu sela i ruralne privrede u ekonomskom i uopšte društvenom razvoju, očekivana dugoročna kretanja u oblasti razvoja sela i transformacije tradicionalnog seljaštva u seljaštvo savremenog (tržišnog) tipa, i druge. S tog aspekta, pomenuta naučna polazišta proučavanja aktuelne ruralne situacije, u prvom redu prostorno-demografske i funkcionalne, i ruralnog razvoja - dosadašnjeg i perspektivnog, u kontekstu izbora (konstituisanja) ruralnih središta kao mogućih centara razvoja manjih grupa naselja i teritorija, а to praktično znaci i Srbije kao celine sa mrežno-hijerarhijskom strukturom naselja – gradskih i seoskih, u kojoj se određena ruralna naselja stavljaju u funkciju nosioca, inicijatora i regulatora razvoja i pozitivne transformacije privrednog i geografskog okruženja. Naučna istraživanja ove vrste postaju fokusno razvojno pitanje, jer је evidentan deficit novih, sistematizovanih i precizno formulisanih znanja о seoskim naseljima, ruralnom razvoju i perspektivi našeg sela. Dugovremen i osmišljen rad na istraživanju našeg sela postaje bazično polazište aktiviranja i racionalnog iskorišćavanja obilja raspoloživih prirodnih, ljudskih (demografskih) i materijalnih (proizvodnih) resursa, koji se u uslovima izgrađivanja apsolutno tržišne privrede mogu višestruko eksploatisati. Koliko ćе se u tome uspeti zavisi od potencijala i opštih ekonomskih interesa, koji su evidentni na svim društvenim nivoima – lokalnom, subregionalnom, regionalnom i državnom (saveznom i republičkom), ali, svakako, najviše od društvenih investicija u naučna istraživanja koja se zasnivaju na globalnim društvenim potrebama i posebnim ekonomsko-političkim interesima, koja, uz to, kako smo već pomenuli, pored ostalog, streme i ka konstituisanju ruralnog planiranja kao integralnog dela prostornog planiranja, afirmisanog dela opšteg sistema planiranja u Srbiji.