Adolescenti, fertilitet i reproduktivno zdravlje mladih u Republici Srpskoj

Apstrakt

U ovome radu prikazani su podaci koji neosporno govore da model ponašanja mladih osoba u Republici Srpskoj karakteriše nedovoljna informisanost i slabo znanje o reproduktivnom zdravlju, povećavanje broja korisnika alkohola, droga i cigareta, što sa svoje strane nosi porast rizičnog ponašanja, sve ranije stupanje u seksualne odnose, povećanje broja polno prenosivih oboljenja i neželjenih trudnoća, koje često završavaju abortusom ili prijevremenim porodom. Istovremeno mladi ljudi prepoznaju potrebu za više informacija, imenuju nadležne institucije i od njih očekuju da im pomognu. Ujedno, i sami iskazuju spremnost da uče putem vršnjačke edukacije.

S druge strane, procjenjeni rezultati koje smo dobili korištenjem dosupnih izvora, u nedostatku popisa stanovništva, govore nam o teškoj demografskoj situaciji u Republici Srpskoj i negativnim tendencijama u budućnosti.

Kada govorimo o stopi ukupnog fertiliteta i poredimo ove podatke sa zemljama u Evropi i okruženju, možemo samo sa žaljenjem da konstatujemo da su mnogi faktori – a najznačajniji su: ratna zbivanja, nesigurnost, loša ekonomsko-socijalna situacija, te izražena migracija mladih ljudi, ali i cijelih porodica – uslovili izuzetno nisku stopu ukupnog fertiliteta u Republici Srpskoj. Više od toga brinu tendencije ka njenom daljnjem smanjivanju i kretanju društva ka otvorenoj depopulaciji sa nesagledivim demografskim, ali i ekonomskim i nacionalnim posljedicama.

Istovremeno, ustanovljeno je da mladi ljudi kasnije stupaju u brak, kasnije se odlučuju za roditeljstvo i rizičnije se ponašaju, što sa svoje strane smanjuje njihov fertilitetni kapacitet i smanjuje njihov udio u ukupnom fertilitetnom kapacitetu, bojeći u sivo ionako lošu demografsku sliku Republike Srpske.