Uticaj demografskog starenja na održivost javnih finansija u Srbiji
Bočna strana članka
Glavni sadržaj članka
Apstrakt
Starenje stanovništva je globalni fenomen bez presedana u istoriji čovečanstva sa implikacijama u svim sferama života. Sa ekonomskog aspekta, starenje stanovništva se nameće i kao jedan od najvećih izazova modernog vremena, jer se kao posledica takvih globalnih demografskih tendencija javlja dugoročno uvećanje broja penzionera, što negativno utiče na održivost javnih penzijskih sistema finansiranih po principu međugeneracijske solidarnosti, koji predstavljaju stub penzijskih sistema evropskih država. U ovom radu, analizirana je problematika demografskog starenja i penzionih sistema u kontekstu održivosti javnih finansija u Srbiji. Osnovni cilj analize predstavlja dugoročno projektovanje penzijskih izdataka kao udela u bruto domaćem proizvodu (BDP), što je indirektno postignuto preko modeliranja prosečnih penzijskih izdataka, jer ova varijabla u sebi inkorporira i rast mase penzijskih izdataka i rast broja penzionera kao posledice demografskih trendova i bolje reflektuje stvarni rast rashoda za penzije. Na osnovu ulaznih parametara u modelu (projekcije realnog rasta BDP-a, projekcije radno neaktivne populacije starosti 65 i više godina, te pretpostavki o stopi rasta prosečnog penzijskog izdatka), formirana su tri scenarija penzijskih izdataka (kao procenta BDP-a) za period 2010-2050. Rezultati analize ukazuju da postoji fiskalni prostor da se u dugom roku ostvari realni rast penzija uz smanjenje ukupnih izdataka za penzije u bruto domaćem proizvodu, ali da predloženi način indeksacije penzija u okviru penzijskih reformi može biti problematičan u ostvarivanju ovih ciljeva.
Preuzimanja
Detalji članka
Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka
Reference
BIJAK, J. et al. (2007). "Population and Labour Force Projections for 27 European Countries, 2002-2052: Impact of International Migration on Population Ageing", European Journal of Population, no.23, pp.1-31
EUROPEAN COMISSION (2010a). Joint Report on Pensions (Brussels). http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2010/pdf/ocp71_en.pdf
EUROPEAN COMISSION (2010b). Joint Report on Pensions: Annexes (Brussels). http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2010/pdf/ocp71_annexes_en.pdf.
EUROPEAN COMISSION (2010c). Work Session on Demographic Projections. Methodologies and Working Papers. Eurostat. Lisbon 28-30 April 2010.
EUROPEAN COMISSION (2011). The 2012 Aging Report: Underlying Assumptions and Projection Methodologies (Brussels). http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2011/pdf/ee-2011-4_en.pdf.
EKONOMSKI INSTITUT ZAGREB (2006). Analiza dugoročnih fiskalnih učinaka demografskih promjena – sažetak studije (Zagreb: Ekonomski institut).
FISKALNI SAVET Republike Srbije (2012). Predlog mera fiskalne konsolidacije 2012-2016. godine (Beograd), http://fiskalnisavet.rs/images/fiskalna_konsolidacija.pdf
FOND PIO (2011). Glas osiguranika, br. 23/11 (Beograd: Fond PIO). http://www.pio.rs/images/dokumenta/Glas/2011/internet%2023-2011.pdf.
HUNSINGER, E. (2011). "An Expert-Based Stochastic Population Forecast for Alaska, Using Autoregressive Models with Random Coefficients (working paper)". Alaska Department of Labor and Workforce Development. http://ssrn.com/abstract=1701818
KUPISZEWSKI M., D. KUPISZEWSKA, V. NIKITOVIĆ (2012). Impact of Demographic and Migration Flows on Serbia (Belgrade: International Organization for Migration).
LANZIERI G. (2010). Looking 50 Years Ahead: A Natural Projection of the Populations of the Balkan Countries to 2061. IVth International Conference of Balkans Demography. Budva, Monténégro, 13th – 15th May 2010. http://www.demobalk.org/conferences/fr/BUDVA_10_5-2010/S_00/site_S0/Lanzieri_S0.pdf
LUTZ, W., V. SKIRBEKK, M. R. TESTA (2006). "The Low Fertility Trap Hypothesis: Forces That May Lead to Further Postponement and Fewer Births in Europe". Vienna Yearbook of Population Research, pp.167-192.
MMF (2011). Hard Choices in Reforming Serbia’s Pension System. Danas conference, 21st September (Belgrade). http://www.imf.org/external/country/SRB/rr/2011/092111.pdf
MILADINOV, G. (2010). Projections of the Population and the Pension System in Republic of Macedonia. European Population Conference 2010 (Vienna). http://epc2010.princeton.edu/download.aspx?submissionId=100255.
MINISTARSTVO FINANSIJA REPUBLIKE SRBIJE (2010). Revidirani memorandum o budžetu (Beograd).
MINISTARSTVO FINANSIJA REPUBLIKE SRBIJE (2012). Bilten javnih finansija, br. 89 (Beograd).
MINISTRARSTVO FINANSIJA I PRIVREDE REPUBLIKE SRBIJE (2012). Stanje i struktura javnog duga - Novembar 2012. (Beograd: Uprava za javni dug).
NIKITOVIĆ, V. (2010). Demografska budućnost Srbije: Imigracija kao izvesnost? (Beograd: Službeni glasnik, Institut društvenih nauka).
NIKITOVIĆ, V. (2012). "Šta je danas optimistički scenario demografskog razvoja Srbije?", Pomeraćemo granice – 55 godina IDN (Beograd: Institut društvenih nauka).
RZS (2011). Projekcije radne snage Republike Srbije 2010-2050 (Beograd: Republički zavod za statistiku Srbije). http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/repository/documents/00/00/37/44/projekcije_radne_snage.pdf
SEKULIĆ, Lj. (2005). "Projekcije stanovništva Srbije, 2002-2032", Statistička revija, 54(1-4), pp.96-105.
SVETSKA BANKA (2007). From Red to Gray (Washington). http://siteresources.worldbank.org/ECAEXT/Resources/publications/454763-1181939083693/chaw_045-072_ch01.pdf.
ŠUKOVIĆ, D. (2009). "Stanovništvo Srbije u fokusu tržišta rada", Stanovništvo 47(2), pp. 85-99.
USAID (2010). Postkrizni model ekonomskog rasta i razvoja Srbije 2011-2020. (Beograd: Ekonomski institut, Fond za razvoj ekonomskih nauka).
VLADA FEDERACIJE BOSNE I HERCEGOVINE (2008). Predlog strategije reforme penzijskog sistema u Federaciji Bosne i Hercegovine (Sarajevo).
VLADA REPUBLIKE SRBIJE (2012). Zakon o dopuni zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. http://www.parlament.gov.rs/upload/archive/files/lat/pdf/predlozi_zakona/2703-12Lat.pdf
VLADA REPUBLIKE SRPSKE (2010). Predlog strategije penzijskog sistema u Republici Srpskoj – izvod (Banja Luka), http://www.vladars.net/sr-SP-Cyrl/Vlada/Documents/Prijedlog%20strategije%20PIO-%20izvod-%20cirilica.pdf.
ZAMAN, K., M. MARKOVIĆ (2011). "Assessing the Public Finance Sustainability", Handbook of Public Finance Analysis, (Beograd), pp.123-136.
ZSCG (2008). Demografski trendovi u Crnoj Gori od sredine 20. vijeka i perspektive do 2050. godine (Podgorica: Zavod za Statistiku Crne Gore).