Razvoj geografije stanovništva od antropogeografskog do prostorno-analitičkog pristupa
Glavni sadržaj članka
Apstrakt
U dosadašnjoj razvojnoj praksi geografije kao nauke, istraživanje problematike stanovništva se može sagledati kroz tri etape: antropogeografsku, demogeografsku i savremenu etapu u kojoj su dominantna izučavanja prostornih struktura, veza i odnosa u relacijama elemenata geosistema. Populaciona istraživanja u geografiji se u nekim zemljama nalaze u samom njenom centru, dok su u drugim zemljama situirana u susedne discipline. Tako se pojedine studije koncentrišu na izučavanje teritorijalnih struktura, a druge na karakteristike, dinamiku i probleme populacije. Istovremeno, uočavaju se oscilirajući trendovi u razvoju pojedinih populacionih istraživanja uz veoma izraženu raznolikost tema koje se uzimaju kao prioriteti.
Decenijama radeći zajedno demografi i geografi su razvili blisku saradnju na polju prostorno-populacione analize, čiji je rezultat bolje shvatanje značaja lokacije i udaljenosti u sagledavanju pojava i procesa u demografskom razvitku, kao i usavršavanje demografskih mera, metoda i tehnika. Stoga je veoma teško povući granicu između geografije stanovništva, prostorne demografije, geodemografije, demogeografije, pa se ti termini često koriste kao sinonimi. Stoga su u savremenom periodu sve prisutnija zalaganja za definisanje predmeta geografije stanovništva kao geografske discipline, koja proučava karakteristike demografskih sistema i pravce razvoja na različitim teritorijalnim nivoima. To je naročito značajno u uslovima kada većina autora navodi glavne teme istraživanja stanovništva, koje su značajno različite od tradicionalnih, a odnose se na globalno važne probleme sveta: degradaciju životne sredine, globalizaciju ekonomije i međunarodne migracije.
Budući razvoj geografije stanovništva mora ići u pravcu unapređivanja sopstvenih metodskih postupaka, kao i primenu sistemske analize u izučavanju populacionih fenomena. Usvajanje sistemskog pristupa u proučavanju, tumačenju i rešavanju razvojnih problema populacije može imati veliki značaj za dalji razvoj nauke o stanovništvu i njen doprinos naučnom poznavanju aktuelnih pitanja društveno-istorijskih procesa. Upravo iz ovih, ali i drugih razloga teorijske i metodološke prirode pristupilo se tretiranju problematike izučavanja stanovništva u geografiji, koje je prezentovano u ovom radu.
Preuzimanja
Detalji članka
Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka
Reference
ACKERMAN, E. (1959). Geography and Demography. In Hauser P., O. Duncan eds. (pp. 717-727), The Study of Population (Chicago: University of Chicago Press).
BÄHR, J. (2010). Bevölkerungsgeographie. 5 Auflage. (Ulmer, UTB).
BÄHR, J., W. KULS (1986). Bevölkerungsgeographie. (Berlin: Walter de Guyter).
BUNGE, W. (1962). Theoretical Geography. First Edition. Lund Studies in Geography Series C: General and Mathematical Geography. (Lund, Sweden: Gleerup).
CONWAY, D. (2003). On Being Part of Population Geography’s Future: Population-Environment Relations and Inter-science Initiatives.
DAVIS K. (1951). The Population of India and Pakistan (Princetone: Princetone Univeristy Press).
DEMANGEON A. (1942). Problèmes de géographie humaine (Paris : Armand Colin), p. 408.
DORRIESA, H. (1940). “Siedlungs-und Bevolkerungsgeographie (1908-1938)”. Geographisches Jahrbuch, Vol. 45, pp. 3-380.
ĐURĐEV, B. (1995). Geografija stanovništva (Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakultet).
FAUS-PUJOL, M. C., A. HIGUERAS-ARNAL (2001). Population Geography, Geography, vol II, Encyclopedia of life support systems (EOLSS); www.eolss.net.
FINDLAY, A. (2004). “Population geographies for the 21st century”. Scottish Geographical Journal, Vol. 119, No. 3, pp. 177-190.
FRIGANOVIĆ, M. (1978). Demogeografija: stanovništvo sveta (Zagreb Školska knjiga).
GRAHAM, E. (2000). “What kind of theory for what kind of population geography?”. International Journal of Population Geography, Vol. 6, No. 4, pp. 257-272.
HAUSER P., O. DUNCAN (1959). The Study of Population: An Inventory and Appraisal (Chicago: University of Chicago Press).
HUGO, G. (2006). “Population Geography”. Progress in Human Geography Vol. 30, No. 4, pp. 513-523.
KIRK D. (1946). Europes population in the Interwar Years (Geneva: League of Nation).
KORČAK, J. (1963). Uvod do všeobecne geografie obyvatelstva (Praha: Statni pedagogicke nakladatelstvi).
KOSINSKI, L. (1967). Geografia ludnosci (Warszawa: Panstwowe Wydawnictwo,Naukowo).
LORIMER F. (1946). The Population of the Soviet Union: History and Prospects (Geneva: League of Nation).
MEADE, M. (1977). “Medical Geography as Human Ecology: The Dimension of Population Movement”. Geographical Review, Vol. 67, No. 4, pp. 379-393.
MOORE, W. (1945). Economic Demography of East and South Europe (Geneva: League of Nation).
NEJAŠMIĆ, I. (2005). Demogeografija: stanovništvo u prostornim odnosima i procesima (Zagreb: Školska knjiga).
NEWBOLD, K.B. (2007). Six Billion Plus. World Population in the Twenty-First Century. Second Edition (New York: Rowman & Littlefield Publishers).
NOIN, D. (1991). Where is Population Geography Going? Paris, France: Commission on Population Geography, International Geographical Union.
NOTENSTEIN, F. et al (1944). Future population of Europe and Soviet Union (Geneva: League of Nation).
OPENSHAW S. (1984). The Modifiable Areal Unit Problem. (Norwich: Geo Books).
PACIONE, M. (1986). Population Geography: Progress and Prospects (Routledge, Revivals).
PLANE D., P. ROGERSON (1994). The Geographical Analysis of Population with Applications to Planning and Business (New York: John Wiley & Sons, Inc).
PLANE, D. (2003). The Post-Trewartha Boom: The Rise of Demographics and Applied Population Geography. AAG, 50 years after Trewarta.
POKSHISHEVSKII, V. V. (1970-1979). The Great Soviet Encyclopedia, 3rd Edition (The Gale Group, 2010).
RADOVANOVIĆ, M. (1967). “Geografska sredina i stanovništvo”. Stanovništvo, god. 5, br. 1, str. 21-40.
RADOVANOVIĆ, M. (1970). “Razvoj egzaktne geografije stanovništva u sklopu koncepta teorijske (matematičke) geografije”. Stanovništvo, god. 8, br. 1-2, str. 59-69.
SKELDON, R. (1997). Migration and Development: A Global Perspective (Essex).
SPASOVSKI M. (2005). Osvrt na međunarodnu raspravu o pravcima razvoja geografije stanovništva krajem XX veka, Zbornik radova sa skupa Srbija i savremeni procesi u Evropi i svetu, Beograd.
ŠANTIĆ D. (2013). Razmeštaj stanovništva Srbije u kontekstu teorija o populacionom optimumu. Doktorska disertacija, (Beograd: Geografski fakultet).
TAUBER I. (1958). The Population of Japan (Princeton: Princeton University Press).
VRESK, M. (1997). Uvod u geografiju. (Zagreb: Školska knjiga).
WHITE, P., P. JACKSON, (1995). “(Re)theorizing population geography”. International Journal of Population Geography, Vol. 1, No. 2, pp. 111-123.
WITHERS S. (2010). Population Geography (Department of Geography, University of Washington).
WOODS, R. (1982). Population analysis in geography (UK, Longman Group Limited).
ZELINSKY, W. (1966). A Prologue to Population Geography (Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall).
ПОКШИШЕВСКИЙ, В. В. (1966). География населения в СССР (Москва, Итоги Науки: Серииа Географииа, но. 10). www.popgeog.org